|مقاله شيوه های نوين در آموزش عالی

گروه محصول:روانشناسی،علوم تربیتی، مشاوره

مقاله شيوه های نوين در آموزش عالی

قیمت: ۴۹۰۰۰ریال تعداد صفحات: 16

فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل :

چکيده
گرايش شديد و روزافزون نسبت به آموزش الکترونيکی حاکی از مزايای مختلف اين روش نسبت به روشهای سنتی آموزش است. اما بايد به اين نکته هم توجه داشت که شايد هيچگاه کامپيوتر و روشهای آموزش الکترونيکی نتواند کاملا" جايگزين آموزش چهره به چهره شوند. آنچه مهم است اين است که بدانيم آموزش الکترونيکی دقيقا" چيست و چه مزايايی دارد و باتوجه به محدوديتهايی که دارد، در چه مواردی استفاده از آن توصيه می شود. بر خلاف ساير شيوه های آموزش از راه دور، آموزش الکترونيکی تجربه منحصر به فرد استفاده همزمان از سه شيوه آموزش يعنی ديداری، شنيداری و متنی را فراهم می کند. خصوصيت منحصر به فرد ديگر اين شيوه آموزشی که به مدد پيشرفت تکنولوژی فراهم گرديده است، کارايی بيشتر آموزش و مخاطبينی است که نه در يک منطقه ياکشور خاص، بلکه در سرتاسر جهان پراکنده اند. بعلاوه، با تبديل تدريجی آموزش از طريق وب به استاندارد آموزش الکترونيکی، هزينه های انتشار و توزيع برنامه های آموزشی بسيار کاهش يافته است. آموزش الکترونيکی همچنين امکان آموزش خصوصی را فراهم می کند. چيزی که با استفاده از رسانه های چاپی امکان پذير نيست و بصورت حضوری نيز هزينه بسيار زيادی در بر خواهد داشت. خصوصيت ديگر آموزش الکترونيکی در اين است که اين امکان را برای دانشجو فراهم می کند تا به ميل خود ومتناسب با توان يادگيريش سرعت پيشرفت درسی را تعيين کند. دراين شيوه آموزش، دانشجويانی که از سطح اطلاعاتی بالاتری برخوردارند می توانند مطالب ساده تر را بسرعت بگذرانند درحالی که دانشجويان ضعيفتر می توانند وقت بيشتری را صرف يادگيری همان مطالب کنند. اين امر درمقايسه باکلاسهای حضوری، موجب کاهش اضطراب و نگرانی اين گونه دانشجويان ناشی از عدم توانايی همگامی با ساير دانشجويان می شود. در اين مقاله سعی می شود تا با نگاهی اجمالی بر تاريخچه آموزش الکترونيکی و سير تحولات آن و همچنين شيوه های مختلف آموزش الکترونيکی و مزايای آنها، معروف ترين و متداول ترين انواع آموزش الکترونيکی يعنی آموزش با استفاده از لوح های فشرده و آموزش از طريق وب معرفی شده و در مورد مزايا و معايب هريک توضيح داده شود.

مقدمه
گرايش شديد و روزافزون نسبت به آموزش الکترونيکی حاکی از مزايای مختلف اين روش نسبت به روشهای سنتی آموزش است. اما بايد به اين نکته هم توجه داشت که شايد هيچگاه کامپيوتر و روشهای آموزش الکترونيکی نتواند کاملا" جايگزين آموزش چهره به چهره شوند. آنچه مهم است اين است که بدانيم آموزش الکترونيکی دقيقا" چيست و چه مزايايی دارد و باتوجه به محدوديتهايی که دارد، در چه مواردی استفاده از آن توصيه می شود. تاريخچه آموزش الکترونيکی تاريخچه آموزش الکترونيکی به چند دهه قبل بازمی گردد هرچند که در آن زمان با اين نام شناخته نمی شد. در نخستين شکل آن، اطلاعات در کامپيوترهای بزرگ موسوم به مين فريم ذخيره شده بود و دسترسی به آنها از طريق ترمينال های ابتدايی و تک رنگ که تنها قادر به نمايش متون سبزرنگ بودند امکان پذير بود. اما با اختراع اولين کامپيوترهای شخصی و علی الخصوص ساخت و پيشرفت مرورگرهای وب تحول بسيار بزرگی در تکنولوژی آموزشی ايجاد گرديد. بعضی اشخاص و سازمانها به سرعت خود را با آخرين تغييرات تکنولوژي تطبيق می دهند؛ در حالی که برای بيشتر سازمانها زمان زيادی برای ارزيابی، خريد و به کارگيری سخت افزارها و نرم افزارهای جديد لازم است. اين بدان معناست که همواره تکنولوژی های قديمی، معمول و جديد توسط افراد و سازمانهای مختلف مورد استفاده هستند. به دليل نقش مهم و اساسی وسايل ذخيره و انتقال اطلاعات در آموزش الکترونيکی در ابتدا به معرفی آنها پرداخته می شود. فلاپی ديسک ها در اواخر دهه 80 و اوايل دهه 90 ميلادی، برنامه های آموزشی عمدتا" بر روی فلاپی ديسک ها عرضه می شدند. هر فلاپی ديسک 5/3 اينچی ظرفيت ذخيره سازی 44/1 مگابايت اطلاعات را دارد که تقريبا" معادل 5/1 ميليون حرف يا 700 صفحه متن معمولی است. نرم افزارهای ذخيره سازی اطلاعات می توانند اين مقدار را تقريبا" به پنج برابر افزايش دهند اما در اين حالت برای دسترسی به اطلاعات بايد ابتدا با استفاده از همان نرم افزارها مطالب بر روی ديسک سخت کامپيوتر نصب شوند. با توجه به حجم زياد فايل های صوتی و تصويری نمی توان برای ذخيره برنامه های چند رسانه ای به راحتی از فلاپی ديسک ها استفاده نمود زيرا بدون استفاده از نرم افزارهای فشرده سازی، بر روی هر ديسکت می توان تنها حدود 6 ثانيه فيلم با کيفيت پايين ذخيره کرد. به همين دليل برنامه های آموزشی اوليه که بر روی فلاپی ها عرضه می شدند عمدتا" مبتنی بر متن و با استفاده محدود از تصاوير ساده بودند. البته اين بدين معنی نيست که نمی توان از فلاپی ديسک برای عرضه برنامه های چند رسانه ای آموزشی استفاده کرد بلکه بدان معنی است که برای ارائه يک برنامه آموزشی ساده چندرسانه ای به تعداد بسيار زيادی ديسکت نياز است. البته انواع جديد تر فلاپی ديسک ها (مانند زيپ ديسک ها يا سوپر ديسک ها)که قابليت ذخيره سازی بسيار بيشتری دارند نيز به بازار آمده اند اما به دليل نياز روزافزون به وسايل ذخيره سازی با ظرفيت و سرعت بسيار بالاتر، امروزه ديگر کمتر از فلاپی ديسک ها برای عرضه برنامه های آموزش الکترونيکی استفاده می شود. CD-I سي دی آی كه به معناي "ديسک فشرده تعاملی" است يک سيستم چند رسانه ای است که در اواخر دهه 1980 ميلادی به بازار آمد و برای استفاده در خانه، مدرسه و تجارت طراحی شده بود. دستگاه گرداننده سی دی آی نسبتا" ارزان بود و همانند دستگاههای ويديوئی وی سی آر مستقيما" به تلويزيون متصل می شدند. اين ديسکها می توانستند متن، صدا، تصوير و فيلم های ويديوئی ذخيره شده بر روی خود را بصور تمام صفحه نمايش دهند. محبوبيت زياد سی دی آی در آن زمان، بيشتر به خاطر قيمت بسيار پايين و سادگی استفاده از آن در مقايسه با کامپيوترهای دارای سی دی رام و مجهز به سيستم چند رسانه ای بود. بعلاوه کيفيت نمايش برنامه های چند رسانه ای از طريق آن بسيار بالاتر از سی دی رام بود. عمده ترين مشکل در استفاده از اين وسيله در آموزش الکترونيکی، عدم وجود ديسک سخت يا وسيله ذخيره سازی اطلاعات مورد نياز مانند فلاپی ديسک به منظور ذخيره نتايج تمرينات فراگيران يا يادداشت های آنها بود. بنابراين، با کاهش سريع قيمت کامپيوترهای مجهز به سيستم های چند رسانه ای، به شدت از محبوبيت اين وسيله کاسته گرديد. CD-ROM لوح فشرده يا سي دی رام که به معنای "ديسک فشرده فقط خواندنی" است؛ وسيله ای برای انتقال برنامه های چند رسانه ای به يک کامپيوتر شخصی می باشد. هر سی دی رام معمولی ظرفيت ذخيره سازی 650 مگابايت اطلاعات و يا به بيان ديگر ظرفيتی معادل 450 فلاپی ديسک را دارد. بر روی هر سی دی رام می توان حدود 70 دقيقه فيلم با کيفيت پايين ذخيره نمود. به دليل ظرفيت بالا، سی دی رام ها وسيله ای ساده و ارزان برای انتقال فايل ها و برنامه های حجيم از قبيل فايل های صوتی، تصويری و انيميشن های پيچيده درآمده است. در اواسط دهه 1990 ميلادی، برنامه های آموزش الکترونيکی عمدتا" بر روی سی دی رام ها ارائه می شدند. DVD-ROM دی وی دی رام يا "ديسک ويديوئی ديجيتال فقط خواندنی"در واقع سی دی رام های سريعتر و پرظرفيت تری هستند که به تدريج جايگزين سی دی های معمولی می شوند. دی وی دی رام ها از نظر شکل ظاهری کاملا" شبيه سی دی رام معمولی هستند با اين تفاوت که می توانند 7/4 گيگابايت اطلاعات يا 2 ساعت و 17 دقيقه فيلم ويديوئی با کيفيت بسيار بالا بر روی خود ذخيره کنند. تکنولوژی دی وی دی رام امروزه جايگزين تکنولوژی سی دی رام شده و به استاندارد کامپيوترهای جديد تبديل شده است. دستگاههای گرداننده دی وی دی رام به گونه ای طراحی شده اند که با استفاده از آنها می توان سی دی های معمولی قديمی را نيز مورد استفاده قرار داد. جدول(1) -مقايسه قدرت ذخيره سازی برنامه های چند رسانه ای 1 فلاپی ديسک = 44/1 مگابايت اطلاعات يا 6 ثانيه فيلم با کيفيت پايين 1 سی دی رام = 650 مگابايت اطلاعات يا تقريبا" 1 ساعت فيلم با کيفيت پايين 1 دی وی دی رام= 7/4 گيگابايت اطلاعات يا بيش از 2 ساعت فيلم با کيفيت بسيار بالا 1 دی وی دی رام = 7 سی دی رام = 3157 فلاپی ديسک اينترنت و اينترانت اينترنت اولين بار در سال 1969 در بخش تحقيقات دفاعی ارتش آمريکا و بعنوان وسيله ارتباطی مطمئنی در زمان جنگ به کار گرفته شد. اين سيستم ابتدا آرپانت ناميده می شد و متشکل از کامپيوترهای مجزايی بود که در نقاط مختلف جهان قرار داشتند و با استفاده از يک استاندارد جديد انتقال داده ها که TCP/IP به معنای "پروتکل کنترل انتقال يا پروتکل اينترنت" بود استفاده می کرد. در دهه 1980 ميلادی بنياد ملی علوم آمريکا با استفاده از آن تکنولوژی، شبکه اينترنت را راه اندازی کرد که چندصد دستگاه کامپيوتر به آن متصل بودند که عمدتا" متعلق به ادارات دولتی و يا مراکز دانشگاهی بودند. در ابتدا استفاده از اينترنت برای افراد معمولی فاقد تخصص در زمينه کامپيوتر بسيار مشکل بود اما نو آوری های انجام شده در زمينه مرورگرهای وب استفاده از آنرا برای همه امکان پذير ساخت. مرورگر وب برنامه ای است که با نصب شدن بر کامپيوتر کاربر، امکان اتصال به شبکه جهانی وب و انتقال از يک صفحه به صفحه ديگر وب را تنها با فشار يک تکمه ماوس فراهم می سازد. امروزه با پيشرفت تکنولوژی صفحات وب غالبا" دربر گيرنده امکانات چند رسانه ای هم هستند. امروزه مرورگرها به هر کسی و در هر سطح از اطلاعات اين امکان را می دهد که در شبکه جهانی اينترنت به جستجو بپردازد و به کتابخانه بسيار عظيمی از انواع اطلاعات دسترسی پيدا کند. شيوه های مدرن آموزش الکترونيکی تا سال 1996 ميلادی هنوز به کار گرفته نمی شد. تا آن زمان، عناوينی چون" آموزش از طريق اينترنت" و سپس "آموزش از طريق وب" بسيار متداول بودند. اما اين واقعيت که بسياری از شرکتها و مؤسسات حاضر نبودند اطلاعات داخلی و منابع آموزشی خود را بر روی شبکه ای قرار دهند که امکان دسترسی همگان بدان وجود دارد؛ منجر به ايجاد شبکه های داخلی توسط آنها شد که اينترانت ناميده می شوند. اينترانت چيزی نيست جز يک شبکه خصوصی کامپيوتری که از همان پروتکل های اينترنت استفاده می کند و با استفاده از مرورگرهای وب می توان از اطلاعات موجود در آن استفاده کرد. چون اطلاعات در هر دو نوع شبکه های اينترنت و اينترانت از طريق صفحات وب ارائه می شوند، امروزه بيشتر به جای عبارت "آموزش از طريق اينترنت"، از اصطلاح "آموزش از طريق وب" استفاده می شود. تکنولوژی موبايل از سال 2000 ميلادی استفاده از وسايل ارتباطی موبايل يا بی سيم از طريق تلفن های همراه و دستگاه های پی دی ای در امور تجاری و اداری بسيار متداول شده است. امروزه توجه زيادی معطوف به استفاده از اين وسايل در امر آموزش شده است که از آن با عنوان "آموزش موبايلی" نيز ياد می شود. اينکه ميزان موفقيت اين نوع جديد آموزش الکترونيکی تا چه حد می تواند باشد، امری است که بايد در سالهای آينده بدان پاسخ داد. خصوصيات منحصر به فرد آموزش الکترونيکی بر خلاف ساير شيوه های آموزش از راه دور، آموزش الکترونيکی تجربه منحصر به فرد استفاده همزمان از سه شيوه سنتی آموزش يعنی ديداری، شنيداری و متنی را فراهم می کند. خصوصيت منحصر به فرد ديگر اين شيوه آموزشی که به مدد پيشرفت تکنولوژی فراهم گرديده است، کارايی بيشتر آموزش و مخاطبينی است که نه در يک منطقه ياکشور خاص، بلکه در سرتاسر جهان پراکنده اند. بعلاوه، با تبديل تدريجی آموزش از طريق وب به استاندارد آموزش الکترونيکی، هزينه های انتشار و توزيع برنامه های آموزشی بسيار کاهش يافته است. آموزش الکترونيکی همچنين امکان آموزش خصوصی را فراهم می کند. چيزی که با استفاده از رسانه های چاپی امکان پذير نيست و بصورت حضوری نيز هزينه بسيار زيادی در بر خواهد داشت. خصوصيت ديگر آموزش الکترونيکی در اين است که اين امکان را برای دانشجو فراهم می کند تا به ميل خود ومتناسب با توان يادگيريش سرعت پيشرفت درسی را تعيين کند. دراين شيوه آموزش، دانشجويانی که از سطح اطلاعاتی بالاتری برخوردارند می توانند مطالب ساده تر را بسرعت بگذرانند درحالی که دانشجويان ضعيفتر می توانند وقت بيشتری را صرف يادگيری همان مطالب کنند. اين امر درمقايسه باکلاسهای حضوری، موجب کاهش اضطراب و نگرانی اين گونه دانشجويان ناشی از عدم توانايی همگامی با ساير دانشجويان می شود. آموزش به روش همياری و آموزش الکترونيک براساس تئوری های آموزش گروهی (شيوه همياری)، تعامل انسانی نقش اساسی در امر آموزش دارد. بنابراين هنگام طراحی دوره های آموزش الکترونيکی می بايست به اين امر توجه داشت که دانشجويان در اين روش به تنهايی و دور از يکديگر به تحصيل می پردازند. اين نقيصه تاحدود زيادی با پيشرفت تکنيکهای ارتباطی الکترونيکی از قبيل اتاق های چت، ارتباط ای ميلی بين دانشجويان، تله کنفرانس و امثال آن کمرنگ تر شده است؛ اما به هرحال، مخالفان آموزش الکترونيکی همچنان معتقدند که ارتباط مستقيم و چهره به چهره بين استاد و دانشجو و دانشجويان با يکديگر که در کلاس های درس سنتی وجود دارد، هيچگاه توسط کامپيوتر و تکنيک های نوين ارتباطی قابل جايگزينی نخواهد بود. انواع مختلف آموزش الکترونيکی همان گونه که گفته شد، آموزش الکترونيکی يا آموزش مبتنی بر تکنولوژی انواع مختلفی دارد که شايد مهمترين آنها امروزه آموزش با استفاده از لوح های فشرده و آموزش از طريق وب باشد. در اينجا به مقايسه کلی اين دو شيوه می پردازيم: مزايا و معايب آموزش با استفاده از لوح های فشرده (سی دی رام) الف- مزايای آموزش با استفاده از لوح های فشرده درمقايسه با روش های سنتی آموزش، مزايای استفاده از لوح های فشرده مانند ساير روشهای آموزش مبتنی بر تکنولوژی است. آموزش معمولا" می تواند بصورت انفرادی انجام شود، قابليت تعاملی بسيار بالا است ، قابليت جذب دانشجو افزايش می يابد و به دليل عدم نياز مراجعه به محل کلاسها يا کارگاههای سنتی، موجب کاهش هزينه دانشجويان می گردد. در مقايسه با آموزش از طريق وب، مهمترين مزيت لوح های فشرده، قابليت بيشتر اين روش در انتقال مفاهيم و مطالب درسی با استفاده آسانتر، گسترده تر و جذاب تر متن، صدا، تصوير و فيلم است. روش معمول در آموزش از طريق لوح های فشرده چنين است که همزمان با بيان مطالب توسط گوينده، تصاوير و فيلم مربوطه نمايش داده شده و نکات مهم مطلب بر روی صفحه نمايش درج می گردد. بنابراين در اين روش از مهمترين راههای انتقال مفاهيم يعنی ديداری و شنيداری بطور بهينه استفاده می گردد. همچنين از محيط ها و جلوه های جذاب نمايشی برای جلب توجه و ايجاد علاقه در دانشجو به منظورفراگيری بهتر به بهترين نحو استفاده می شود.