فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از مقاله  :

چکیده: يكي از مهمترين كاركردهاي بازار سرمايه در كنار ساير بازارهاي مالي ، تنظيم جريان منابع مالي متناسب با ميزان فعاليت‌هاي اقتصادي است. يكپارچه و رقابتي كردن بازارها ، به طوري كه اطلاعات در زمينه قيمت ، حجم معاملات و ... در آن واحـد در اختيار همگان قرار داده شـود باعث خواهـد شـد تا دريچه‌اي بزرگ به سمت بازار سرمايه گشوده شـود و در نتيجه موجب ارتقاء وسعت ديـد سرمايه گذارها در جهت پاسخگويـي سريع به تحولات بازار و در نهايت ، كنترل آن مي‌گردد. در اين مطالعه ، با جمع‌آوري اطلاعات كتابخانه‌اي ، موانع عدم شفّافيت بازار سرمايه ايران، با يك تفكّـر سيستمي مورد بررسي قرار گرفته‌انـد. نتايج بدست آمده نشان داده انـد كه وجود و دخالت دستگاه‌هاي مهم دولتي و يا به عبارتي تصميم‌گيرندگان كلان ، بر رونـد مبادلات بازار سرمايه در قالب ائتلاف ، نقش به سزايـي را در عدم شفافيت اين بازار بازي مي‌كنـد. همچنين در اين مطالعه ، معاملات صـوري ، ارائـه اطلاعات نادرست از سوي شركت‌ها ، ندادن اطلاعات از سوي شركت‌ها و انتشار اخبار كذب به ترتيب عوامل مهم ديگري بوده‌انـد كه بر اين ناكارايـي (عدم شفافيت) مي‌افزاينـد. در نهايت در راستاي گذر از چنين موانعي جهت هر چه كاراتر نمودن بازار سرمايه ايران ، راه‌كارهايي اساسي و اجرايي ارائـه گرديده است.

 واژه‌هاي  كليدي : بازار سرمايه ‌، شفافيت بازار، كارايي بازار، اطلاعات ، ايران

مقدمه

بازار سرمايه به مثابة بخشي از بازار مالي، نقش مهمي را در اقتصاد بازار، بازي مي كند. از طريق چنين بازارهايي است كه پس اندازها در بخش هاي مختلف اقتصاد ملي، براي سرمايه گذاري درصنعت، به شركت ها منتقل مي شوند. به علاوه، بازارهاي مالي چشم انداز آتي بنگاه هاي اقتصادي را ارائه مي كنند. منافع باقوة تجهيز چنين بازارهايي، بسيار زياد است و البته، چنين كاري با چالش هاي بسيار همراه است.توسعة مالي در بسياري از اقتصادهاي بازار در حال رشد،باعث گرديده تا كسري هاي بودجه كاهش يافته وتورم آرام گيرد. در نهايت، اين بازار مي تواند به رفاه عمومي و تقويت ترازنامة خانوارها ‏، كمك شايان توجهي نمايد.در ايران نيز، بخش مالي اهميت خود را يافته؛ به گونه اي كه سهم بانكداري، بيمه و خدمات مالي در توليد ناخالص ملي در حال رشد است و شايد نزديك به يك ميليون نفر، در حوزة خدمات مالي مشغول به كاراند.

رسيدن به رشد و توسعة اقتصادي مطلوب، بدون تجهيز منابع مالي بلندمدت، امري غيرممكن است. در اين راستا، توجه به جايگاه و نقش كليدي بازار سرمايه، از اهميت فوق العاده اي برخوردار است. بازار سرمايه كه همان بازار عرضه و تقاضاي منابع مالي است، زماني مي تواند نقش حياتي خود  را به خوبي ايفا نمايد كه فرايند عرضه و تقاضاي منابع مالي آن از تخصيص بهينه برخوردار باشد.پيش شرط اصلي تخصيص بهينة منابع در بازار سرمايه، وجود كارايي در عملكرد آن است[1] . تفاوت بازارهاي مؤثر و كارآمد سرمايه با بازارهاي ناكارآمد، ناشي از پديدة اطلاعات و ميزان دسترسي به آن است.  هر چه اطلاعات هاي مرتبط با بازار سرمايه (به صورت جامع، منسجم و تاثير گذار بر فعاليت بازار)، بيشتر باشد ،تاثيرگذاري بازار سرمايه بر رشد و توسعة اقتصادي نيز بيشتر خواهد شد.

در سال 1956 در حوزة مالي، تعريفي در خصوص كارآيي بازار مطرح شد. در اين تعريف، كارايي بازار سرمايه به حالتي اطلاق مي شود كه قيمت اوراق بهادار در هر لحظه، انعكاس كاملي از همة اطلاعات در دسترس باشد.بر اين اساس در هر بازار كارآ، تمامي اطلاعات بايد به سرعت و فوريت و با كمترين هزينه، در اختيار همگان قرار گيرد. از ديدگاه جونز، بازار كارآ، بازاري است كه در آن، اطلاعات موجود بلافاصله بر قيمت اوراق بهادار تاثير مي گذارد.مفهوم بازار كارآ بر اين فرض استوار است كه سرمايه گذاران در تصميمات خريد و فروش خود، تمامي اطلاعات مربوط را در قيمت سهام، لحاظ خواهند كرد.بنابراين قيمت فعلي سهام، شامل تمامي اطلاعات شناخته شده اعم از اطلاعات گذشته (مانند سود مربوط به سال يا فصل گذشته) و اطلاعات فعلي است. اطلاعات فعلي مي تواند شامل اطلاعاتي باشد كه اعلام شده ولي هنوز اعمال نشده است مانند، خبر تجزية سهام[2] . در چنين بازاري، قيمت اوراق بهادار به ارزش ذاتي آن نزديك مي شود. به عبارت ديگر ويژگي مهم بازار كارآ اين است كه قيمت تعيين شده در بازار، شاخص مناسبي براي ارزش واقعي اوراق بهادار باشد.در چنين بازاري قيمت اوراق بهادار، منعكس كنندة تمام اطلاعات موجود در بازار است.

جهت شفاف سازي اين بازار، بايد زمينه اي براي رشد افرادي فراهم شود كه پختگي لازم را جهت سنجش تاثير اطلاعات بر قيمت اوراق بهادار، داشته باشند. در اين صورت آنها مي توانند آثار اطلاعات خاص و جهت تاثير آنها بر قيمت ها را درك كنند و اثر مجموعة اطلاعات و تغييرات آنها را بر قيمت اوراق بهادار، حدس بزنند. بازاري كه به سمت آن حركت مي كنيم بازاري خواهد بود كه در معرض جريان دو طرفة اطلاعات قرار خواهد داشت. به عبارت ديگر، بازاري خواهد بود كه در هر مقطعي از زمان، عده اي در آن خريدار و عده اي فروشنده اند.در بازاري كه شفافيت لازم را داراست، معاملات با تقليد صورت نخواهد گرفت.

شرايط براي ارائة گستردة اطلاعات و رشد تحليل گر، بايد به گونه اي فراهم شود كه استقلال راي و ارزيابي، براي كارشناسان بازار فراهم شود. افراد متخصصي بايد در بازار وجود داشته باشند، بازار را در همة ابعاد كمي و كيفي گسترش داده و آن را بر پاية تحليل مبتني سازند. بر اين اساس، اين مقاله سعي دارد تا موانع ناكارآيي و به عبارتي عدم شفافيت اطلاعاتي بازار سرمايه را در ايران، مورد بررسي قرار داده و در نهايت به ارائة راهكارهايي بپردازد.