اديب نيشابوري - محمد تقي
(1315-1396 ه.ق)

شيخ محمد تقي اديب نيشابوري، مشهور به اديب دوم، در سال 1315 ه.ق (1274ه.ش) در خيرآباد، از بلوك عشق آباد نيشابور پا به جهان نها. پدرش اسدالله نام داشت و واز دانش بي بهره نبود.
محمد تقي نزد پدر خوندن و نوشتن را فراگرفت و در 18 سالگي به دستور پدر عازم مشهد شد و نزد دايي خود حاج شيخ محمد كدكني (م 1357 ه.ق) مقدمات را فراگرفت و در اواخر سال 1333 ه.ق وارده حوزه درس ميرزا عبدالجواد اديب نيشابوري گرديد.
شيخ محمد تقي از محضر ميرزا عبدالجواد، كمال استفاده را برد و در آموختن ادبيات عرب، فارسي، منطق، فلسفه، رياضيات، تفسير، حديث، رجال، فقه، اصول، طب، علو غريبه و علوم جديد رنجها كشيد. وي در كسب اين دانشها به جز ميرزا عبدالجواد، از محضر اساتيد ديگر از جمله آقا ميرزا عسكري مشهود به آقا بزرگ حكيم ( م 1355 ه.ق)، شيخ حسن برسي (م 1340 ه.ق) شيخ اسدالله يزدي (م 1350 ه.ق) ميرزا باقر مردس رضوي (م 1343 ه.ق)، آقا سيد جعفر شهستاني، قوام الحكما، مشيرالاطباء و حكيم فاضل خراساني بهره برد.
اديب نيشابوري متون ادبي، منطقي و اصولي، از جمله سيوطي، مغني، شرح مطول، شرح نظام، حاشيه ملاعبدالله، معالم، مقامات حريري، عروض و قافيه را در مدرسه هاي خيراتخان، سليمانيه، ميرزا جعفر، مسجد تركها، مسجد گوهرشاد و درسال1325 ه.ش، چند ماهي در آموزش و پرورش تدريس ميكرد. اوهميشه زودتر از ديگران در جايي، بالاي حجره چهارزانو مي نشست و درس را شروع مي كرد.
در سال 1341 ه.ش با پيشنهاد سيد جلال الدين تهراني استاندار و نايب التوليه وقت آستان قدس، عنوان مدرسي آستان قدس را پذيرفت و در آرامگاه شيخ بهايي به تدريس پرداخت و اين امر هفت سال ادامه يافت تا اين كه در زمستان 1348 پايش آسيب ديد و از آن پس تا زمان ارتحال در منزل تدريس مي نمود. او در 21 آذر 1355 / بيستم ذي الحجه 1396 ه.ق، در 81 سالگي بدرود حيات گفت و در زاويه غربي صحن عتيق دفن گرديد.
اديب انساني آزاده و عارف مسلك بود و نسبت به امور دنيوي، مقامات و شخصيتها بي اعتنا بود و مناعت طبع داشت و از تملق و ريا دوري مي جست و آثار علمي و ادبي زيادي از خود بر جاي گذاشت. گوهر تابنده، آئين نامه، ستايش نامه، طريقت نامه، حديث جان و جانان، رساله يعقوبيه، مجمع راز، فيروز جاويد، آسايش نامه، تاريخ ادبيات عرب، تاريخ ادبيات ايران، تابش جان و بينش روان، البدايه و النهايه، گوهر مراد، راسله قافيه و آرايش سخن در شمار آثار ماندگار اديب هستند.

فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

اديب نيشابوري - عبدالجواد
(1281-1344 ه.ق)

ميرزا عبدالجواد اديب نامور حوزه خراسان در قرن اخير، در سال 1281 ه.ق در "بيژن گرد" از روستاهاي نيشابور چشم به جهان گشود. در اوان كودكي، بيماري آبله چشم راستش را زا او گرفت و سوي اندكي براي چشم چپش باقي ماند.
ميرزا حافظه بسيار خوبي داشت. پس از آشنايي با خواندن و نوشتن، به تشويق پدرش ملاحسين، عازم نيشابور شد و سال 1297 ه.ق براي دانش اندوزي به حوزه پر رونق مشهد آمد، ابتدا به مدرسه خيرات خان رفت، بعد مدرسه فاضل خان و در آخر در مدرسه نواب حجره اي گرفت و ضمن فراگيري مقدمات علوم ادب، كتابهاي نهج البلاغه، مغني، مطول، مقامات بديعي، مقامات حريري، حاشيه و شمسيه را بدون استاد يادگرفت و مقداري فقه و اصول و حكمت و كلام را نزد اساتيد آن عصر حوزه، تلمذ كرد و به نيشابور بازگشت و پس از درگذشت پدر، در حدود سال 1310 ه.ق بار ديگر به مشهد آمد و در يكي از حجره هاي مدرسه نواب مستقر شد و تا پايان عمر هرگزبه سفر نرفت.
ميرزا انساني سخت كوش بود، او با اين كه قدرت بينايي بسيار اندكي داشت، هرگز دست از مطالعه نكشيد. گاهي تا سپيده صبح چشم از كتاب بر نمي داشت و سحرگاهان ترنم گنجشكان او را به خود مي آورد. به تدريج دانسته هاي ادبي و تاريخي او به جايي رسيد كه سخنان ارجمند او در گستره اين دانشها، همه نيز مهارت داشت و نظريات ملاصدرا را مي پسنديد و در نجوم و جبر و مقابله و حساب و هندسه از دانايان بودو با موسيقي نيز آشنايي داشت. اما بدون ترديد تخصص او در علوم ادب بود. او تمام قاموس و برهان قاطع را در حفظ داشت و افزون بر دوازده هزار بيت از اشعار عرب جاهلي را به خاطر سپرده بود.