این فایل در سایت های دیگر با قیمت های بالاتری به فروش می رسد.

فایل ورد قابل ویرایش

 فهرست مطالب

    مقدمه

    لباس مردم شمال خراسان

    کردها

    درگز

    تربت جام و تایباد

    سبزوار

    خراسان جنوبی و مرکزی

    ماخذ:

1.         حرکت تاریخی کرد به خراسان –توحدی کلیم الله
2.         تاریخ جامع قوچان – شاکری
3.         عقاید  جامع قوچان- شکور زاده
4.         ایلات و طوایف دره گز- میرینا- سید علی

​

​پوشاک در خراسان 

مقدمه 
استان خراسان به سبب نواحی اقلیمی مختلف و اقوام گوناگون با انواع بسیاری از سبکهای پوشاک، به لحاظ طرح، رنگ و زینت، متمایز می گردد. 
اگر چه در حال حاضر، پوشاک جدید و متاثر از غرب، خصوصا در شهرها و روستاهای مجاورستان، جای لباسهای محلی و سنتی را گرفته است، اما در گذشته نه چندان دور و حتی امروزه، در روستاهای دور افتاده تر، یافتن پوشاکهای قدیمی، امکان پذیر بوده است.

در بخشهای مختلف استان هم پوشاک و هم لغات و اصطلاحات مربوط به آن تحت تاثیر نواحی و جوامع مجاور خود هستند. مثلا در شمال خراسان تاثیر قوم ترکمن در پوشاک سایر اقوام کاملا آشکار است.

شمال خراسان 
کردها 
کردهای خراسان معروف به «کرمانج» در بخش شمالی این استان زندگی می کنند جامه شاخص مردان شامل یکی از انواع سربند است به قرار زیر: کلاه سیاه منگوله دار که دور آن شمالی پیچیده می شود؛ با شلق سیاه از پشم بره (شکل ۲۴) که سر را از بالای ابروها تا گردن می پوشاند؛ با شلق سفری که صورت را پوشانده و روزانه ای برای چشمها دارد؛ و کلاه گرانبهایی دوخته شده از پوست بره.

پیراهن سنتی مردان از ابریشم سفید یا قرمز است که بی یقه و جلو باز است یا اینکه چاکی بر روی شانه دارد که با دگمه و سگک بسته می شود. روی این پیراهن یک نیمتنه ( نیوتنه، پنجک) پوشیده می شود.

شلوار از چلوار یا نخ دیگری است که با خشتک دوخته می شود. بالا پوش رویی (چخ) تا قوزک پا طول دارد یقه پهن و جلو باز است و از پشم بره سیاه یا قهوه ای دوخته می شود. مردها جورابهای پشمی به پا می کنند و قوزک و ساقهایشان را با نوارهایی (پتاوه) به طول ۵/۱-۲ متر و عرض ۲۰ سانتیمتر می پیجند. کفشهای ظریفی (چارخ) از چرم مرغوب قرمز ساخته می شود که با بند بسته و با منگوله تزیین می گردد. کفشهای معمولی (چارخ خام) از پوستهای پرداخت نشده سر گاوها ساخته می شود.

در میان زنان چهار گروه قومی با لباس خاص خود مشخص می باشند ابتدا کردهای مرزی خصوصا کردهای چناران دره گز و شمال قوچان، شیروان و بجنورد تا مرز روسیه می باشند. زنان این گروه روسری بلندی (چارقد، گون، شیار یا شارل) دور سرشان می پیچند که یک سر آن از وسط صورت رد می شود تا دهان را بپوشاند و سر دیگر از عقب تا قوزک پاها می افتد. دستمال سر ابریشمی رنگین که سکه هایی در حاشیه هایش دوخته شده، دور سر، روی این روسری بسته می شود. لباس سنتی از ابریشم قرمز و طرح دار با رنگهای دیگر، و همچنین سه دگمه روی سینه، بسته می شود

دامن برای سهولت در حرکت، در کناره ها چاک دارد و آستینهای بلند با قیطان در سر آستینها، آراسته می شوند. زنان در خانه، شلوار گشادی مشابه آنچه مردان می پوشند، به پا می کنند که اغلب تا ۱۲ متر چلوار زبر آبی رنگ پارچه لازم دارد. زنان در بیرون شلوار بلندتری با نقوش گلدار می پوشند. این شلوار آنقدر گشاد است که بیشتر به دامن شباهت دارد؛

لبه های آن با نوعی بند که به آن « مداخل» یا « جک» می گویند تزیین می شود. به طور معمول نیمتنه نمدی یا مخمل ساده ای با آستینهای جداگانه (یل)، بیشتر در رنگهای آبی، قرمز یا سیاه، روی لباس، پوشیده می شود. نوع زینتی تر (کلجه، کله) در جلو از گردن تا کمر با سکه ها پولکها و زینت آلات نقره پوشیده می شود. زنان روی این نیمتنه « جلزقه» می پوشند که دوخت آن مانند « یل» است ولی بی آستین و جلو باز می باشد. جورابهای بافته شده از ابریشم نرم سفید که با رنگهای گوناگون رنگ آمیزی شده تا حدی از جورابهای مردانه بلندتر است کفشهای زنان (چارخ) از تکه های یکسره پوست گوساله درست می شود که پنجه هایش به سمت بالا برگشته و باریشه های ابریشمی و سگکی بر نوک آن تزیین می شود. زنان در خانه نوعی دمپایی می پوشند که به آن کمخت “komokt” می گویند.

کردهای قره مانی در جنوب قوچان بین تپه های شاه جهان بینالو و کوههای آلاداغ و ناحیه اسفراین و سبزوار زندگی می کنند پوشاک زنان این قوم بخصوص شلوارهایشان با زنان اقوام مرزی متفاوت است به طوری که جای زیر شلواری ، شلوارکی کوتاه (تنکه) می پوشند و شلوار رویی که گلدار است فقط تا زیر زانو می رسد لباسها معمولا گلدوزی می شوند. دستمال سری ( شامی ) که روی چارقد بسته می شود سیاه است .

گروه سوم کردهای دشت و در حوالی قوچان هستند که در فاروج و جنوب شیروان زندگی می کنند. این گروه بسیار تهیدست بوده بنابراین لباسهایشان از لحاظ پارچه و دوخت ساده است زنان زیر شلواری بسیار گشادی که شبیه دامن است و به زانو نمی رسد- نوعی شلوارک کوتاهتر ( درپه) به رنگ سیاه یا آبی که در لبه ها تنگ می شود. می پوشند