فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از مقاله  :

اكسيدهاي نيتروژن
از ميان هفت اکسيد نيتروژن شناخته شده موجود در هواي محيط، اکسيد نيتريک (NO ) و دي اکسيد نيتروژن (NO2) از آلوده کننده هاي مهم هوا به شمار مي روند. دي اکسيد نيتروژن گازي است مرئي با رنگ قهوه اي مايل به زرد يا قهوه اي مايل به قرمز که طي فرايندهاي پيچيده اتمسفر به ذرات معلق نيترات (NO3) تبديل مي شود. به علاوه دي اکسيد نيتروژن نيز همچون اکسيد نيتريک يکي از آلاينده هاي اصلي مه دود است. اين گاز در شهرها به علت فعاليتهاي انساني از غلظت بالايي برخوردار است. احتراق سوختها در دماي بالا سبب توليد اين آلاينده مي شود .اين دو گاز اثر مستقيم بر آلودگي هوا ندارند بلکه درصورتيکه با هوای مرطوب تر کيب شوند ، اين گازها با هواي مرطوب توليد اسيد سيتريک مي نمايند که در اين حالت موجب پوسيدگي شديد فلزات مي شوند. از طرفی چنانچه غلظت NO2 و حدود 25/0 ppm برسد قابليت ديد را به ميزان قابل توجهي کاهش خواهد داد. اگر گياهان به مدت 10 الي 12 روز در معرض هواي محتوي ppm 5/0 NO2 قرار بگيرند رشد آنها بسيار کاهش مي يابداز ميان هفت اکسيد نيتروژن شناخته شده موجود در هواي محيط، اکسيد نيتريک (NO ) و دي اکسيد نيتروژن (NO2) از آلوده کننده هاي مهم هوا به شمار مي روند.

دي اكسيد سولفور
اکسيد گوگردگاز بي رنگ، غيرآتش زا و بي بو است که در سطح کره زمين در تراکمهاي پايين وجود دارد. هنگامي که غلظت آن بين ppm 1-3/0 در اتمسفر باشد بر حس چشايي اثر خواهد گذاشت و در مقادير بالاتر از ppm 3 بوي بدي به همراه خواهد داشت. وقتي SO2در اتسفر منتشر شود در جريان واکنش هاي پيچيده به صورت ذرات معلق سولفات( SO4) درمي آيدبرخي از سوختهاي فسيلي مانند زغال سنگ و مواد نفتي سنگين (نفت کوره و گازوييل) حاوي مقادير زيادي گوگرد مي باشند که اين گوگرد در اثر احتراق به شکل گاز دي اکسيد گوگرد در فضا پخش مي شود. خودروهاي ديزلي با وجود سهم اندک در ترافيک عامل انتشار تقريبا تمامي دي اکسيد گوگرد از منابع متحرک مي باشند.
طبق برآورد سازمان بهداشت جهاني به طور تقريبي 294 ميليون تن از اين گاز در سطح جهان توليد مي شود که حدود نيمي از اين مقدار از منابع طبيعي (فعاليت آتش فشان) توليد مي شود و نيم ديگر آن توسط فعاليتهاي انساني به وجود مي آيد که اساسا در اثر احتراق سوختهاي فسيلي استدي اکسيد گوگرد معمولا در اتمسفر تبديل به تري اکسيد گوگرد و تري اکسيد گوگرد تبديل به اسيد سولفوريک مي شود. اکسيدهاي گوگرد در صورتيکه در هوايي قرار نگيرند که ذراتمعلق در آن وجود داشته باشند و رطوبت نسبي نيز نسبتا بالا باشد شديدترين اثر نامطلوب را بر آلوده نمودن محيط زيست خواهند داشت

منواكسيد كربن
منوکسيد کربن گازي است بي رنگ و بي بو که حتي در تراکم هاي بسيار کم نيز براي انسان و ساير جانوران خطرناک است. اين گاز بيشتر در اثر احتراق ناقص سئختهاي فسيلي توليد مي شود. هنگامي که در فرايند سوخت مواد آلي ، اکسيژن حاضر جهت احتراق کم باشد، منوکسيد کربن تشکيل مي شود. منبع نشت CO در مناطق شهري وسايل نقليه موتوري هستند به طوري که ميزان منوکسيد کربن با افزايش تعداد وسايل نقليه در مناطق مختلف شهر افزايش مي يابد. طبق برآورد سازمان بهداشت جهاني مقدار توليد منوکسيدکربن در جهانبه طور تقريبي 2600 ميليون تن در سال برآورد گرديده است که 60% اين مقدار توسط فعاليتهاي انساني توليد مي شود
مواد موجود در خاک مي تواند مقداري از اين CO را جذب نموده و مقداري نيز در اثر فعل و انفعالات به CO2 تبديل مي شود. در صورتيکه ميزان CO از ppm 7 تجاوز نمايد سبب مرگ خواهد شد
در مناطق شهري غلظت گاز منوکسيدکربن به بار ترافيکي وابسته بوده و با شرايط آب و هوايي مختلف نيز تغيير مي کند. از منابع غير شهري توليد کننده اين گاز مي توان سوزاندن پسمانده کشاورزي و آتش سوزي جنگل ها را نام برد.
سرب
سرب از جمله فلزاتی است که موارد استعمال بسيار دارد. سرب چه به صورت غبار و چه به صورت نمک های مختلف ، از طريق دودکش کارخانه های مختلف وارد هوا می گردد. با همه اين احوال خطرناکترين و وسيعترين مرکز پخش اين ماده سمی از محيط زيست ، اتومبيل است. در بنزين با ترکيبات تتراتيل سرب 4(C2H5)Pb و تترامتيل سرب (CH3)Pb يافت می شود. در اثر سوختن بنزين از اتومبيل، سرب تبديل به اکسيد سرب شده و به اين صورت از لوله اگزوز خارج و به همين صورت نيز بوسيله هوای مورد تنفس وارد بدن انسان می شود. در آلمان غربی سالانه بين 7000 تا 8000 تن سرب وارد هوا می گردد. در تمام دنيا مقدار سرب توليد شده بوسيله اتومبيل ها و کارخانه های صنعتی به سالانه حدود 000/500 تن می رسد.
انسانها ، حيوانات و گياهان سرب را به صورت مختلف به بدن خود راه می دهند. سرب می تواند از طريق آبهای آلوده وارد نتايج آبهای نوشيدنی گشته ، از طريق اگزوز اتومبيل ها وارد هوا و بالاخره وارد ريه گردد و از طريق دودکش کارخانه ها وارد هوا و بعد وارد مواد غذائی می شود. با اين حال هوای آلوده به سرب مهمترين عامل گسترش اين آلودگی است.
سرب وارد شده در هوا به سختی می توان تحت کنترل درآورد. آنچه سبب نگرانی است تأثير طويل المدت سرب بر روی محيط زيست می باشد. بعنوان مثال زمين های مجاور خيابانها و اتوبانها با ترافيک شديد ، همه با فاصله حدود 5/0 يا 1 کيلومتری خيابان آلوده به سرب می باشند. همچنين در مورد موقعيت اقيانوسها در رابطه با آلودگی بوسيله سرب بايد گفت که به مقدار سرب موجود در اقيانوسها امروزه حدود 50 برابر مقدار طبيعی خود می باشد.
علائم بيماريهای حاصل از سرب کاملاً متفاوت و در وهله اول غيرقابل تشخيص می باشد. در مراحل اوليه بی حوصلگی، بی اشتهايی و کمبود تحرک را می توان نام برد.
کم شدن وزن وخون علائم ديگری از مسموميت در اثر سرب می باشد. در بين بانوان عادات ماهانه صورت نمی گيرد و يا به تعويق می افتد. تغييرات کلی نيز در شکل خون بوجود می آيد. گلبولهای قرمز خون تغيير شکل می دهند. در اثر رسوب سرب در دهان ، لثه و دندانها به رنگ خاکستری در می آيند. اين رنگ خاکستری می تواند حتی بعد از رفع مسموميت نيز مدتی پابرجا بماند.
اثرات مسموميت ناشی از سرب می تواند دامنه گسترده تری پيدا کند و به مشکلات و نارسائيهای زير مبتنی گردد
-         کاهش ضربان نبض
-         ازدياد فشار خون
-         چروک خوردن کليه
-         پارگی يا درد شديد عضلات (پارگی عضلات در اثر از دست دادن خاصيت کششی)
-         بيماريهای مغزی همراه با سردردهای شديد
-         صرع
علاوه بر بيماريهای نامبرده ، تاکنون در اثر مسموميت سرب ، بيماريهای عصبی ، فلج ، بيماريهای مفصل و کم خونی نيز مشاهده شده است. همچنين در اثر وجود سرب در بدن احتمال تغييرات ژنتيک و يا بطور کلی دگرگونی عوامل ارثی نيز موجود است.
مسموميت های شديد در اثر سرب معمولاً بين انسانهايی رايج است که تماس مداوم با سرب دارند. از آن جمله کارگران کارخانه هايی که به نحوی با سرب در تماس هستند را می توان نام برد .
در اينجا لازم به ذکر است که وضع سلامتی پليس های راهنمايی ، که اکثر در خيابان های پر رفت و آمد خدمت می کنند بايد در رابطه بامسموميت سرب مورد بررسی قرار گيرد. زيرا هوای مورد استنشاق اين اشخاص - علاوه بر آلوده بودن به ساير مواد مولد آلودگی - همواره آغشته به سرب می باشد و حفظ سلامتی اين افراد وظيفه تمام افراد جامعه است.

هیدروکربنها :

 عمومأ مدرکی دال بر اثرات نامطلوب هیدورکربن ها در غلظت جاری هوا بر روی انسان وجود ندارد بلکه اثر مضر آنها اغلب از طریق واکنشهای فتوشیمیایی که مواد ثانوی آلوده ساز تولید می کنند می باشد .
اکسیدان های فتو شیمیایی : علائمی از قبیل سرفه ، کوتاه شدن تنفس ، انقباض مجاری هوایی ، سردرد ،‌تنگی نفس ،‌اختلالات تنفسی ، تغییر گلبولهای قرمز خون ، التهاب حلق و گلو ، تحریک چشم و آبریزش چشم می تواند نتیجه تماس با این آلاینده باشد .

منواکسید کربن :

 میل ترکیبی هموگلوبین (Hb) خون که عامل انتقال اکسیژن به بافتهای بدن است با منو اکسید کربن تقریبا۲۰۰ برابر بیشتر از میل ترکیبی آن با اکسیژن است . از این رو وجود CO در هوای تنفسی قادر است مقادیر زیادی از هموگلوبین خون را به کربوکسی هموگلووبین ( COHB) که یک ترکیب پایدار است تبدیل کند و از مقدار هموگلوبین که اکسیژن را به بافتها می رساند بکاهد و باعث اختلالات جزئی در برخی اعمال بدن ، اثر بر سیستم اعصاب مرکزی ، اختلال در تشخیص زمان ، اشکالات بینایی ، تغییر در اعمال قلب ، تنفس ، خستگی ، خواب آلودگی ، حالت کما و مرگ گردد .

ذرات :

 ذرات استنشاق شده ممکن است در مجاری تنفسی فوقانی اثر تحریکی داشته و یا در داخل شش ها نفوذ نماید وایجاد عوارضی در ششها نماید که منجر به اختلالاتی در اعمال تنفسی گردد . از جمله ذرات معلق در هوا عنصر سرب است که بیشتر از طریق تنفس وارد بدن می شود و قابلیت حمل اکسیژن در خون را کم می کند ، لذا اکسیژن کافی به مغز نمی رسد . این نارسائی در کودکان می تواند منجر به عقب ماندگی ذهنی شود و یا سرب می تواند بر روی دستگاه خون ساز کلیه و مجاری ادراری اثر گذارد . اثرات مزمن ممکن است نظیر سردرد ، ضعف ، سستی یبوست ، خط آبی یا بورتون در سرتا سر لثه ها ، بی اشتهایی و کم خونی باشد . از اثرات نامطلوب دیگر کاهش میدان دید است . بر اثر این کاهش حمل و نقل زمینی و هوایی با اشکالاتی روبرو گردید . بعلاوه اثرات روانی کاهش میدان دید در یک منطقه که ساکنان آن از تماشای زیبایی های طبیعی محروم می شوند قابل ملاحظه است .

مواد رادیو اکتیو:
مخفی ترین و وحشتناک ترین منبع آلودگی هوا مواد رادیو اکتیو هستند که اثرات جسمانی و ژنتیکی را در انسان بوجود خواهد آورد .

دی اکسین ها

اصطلاح دی اکسین به گروهی از ترکیبات آلی کلره اطلاق می شود که اغلب آنها در پروسه سوزاندن تولید می شوند. اساس مولکولی دی اکسین دو حلقه بنزن با ۲ پل اکسیژن می باشد که تحت عنوان Polychlorinated –dibenzo-para-dioxine شناخته می شوند.