مختصری از تجربیات مدون :

این فایل در سایت های دیگر با قیمت های بالاتری به فروش می رسد.

مقدمه:

تغييرات به وجود آمده در كشور و جهان و اينكه به دليل توسعة ارتباطات جمعي، شاگردان حداقل از كتابهاي درسي خود بسيار جلوتر مي باشند ( گرچه جلوتر بودن آنها از معلمين و اساتيد خود جاي بحث و بررسي جداگانه را دارد) لزوم نوآوري در ارائة روشهاي تدريس به وجود آمد . معلمين كه با روشهاي تدريس سخنراني و حداكثر يكي دو روش ديگر عادت كرده بودند ، اينك با بحث هاي جديد مواجه مي شدند ، آموزش گروهي، تهيه چك ليست انتظارات و ... و خلاصه اينكه دانش آموزان خود را به گونه اي تربيت كنيد كه آنها در تعامل با يكديگر دانشي را بياموزند . عملكردهاي آنها را تقويت كنيد . ديگر آنها شنوندگان صرف نباشند كه هر چه شما   مي گوييد به گوش جان خريدار باشند . به آنها ياد بدهيد كه پرس و جو كنند و محققاني خوب شوند . ديگر شما به آنها ياد ندهيد ، بلكه بر كار آنها نظارت كنيد تا خود در تعامل با هم ياد بگيرند . منابع را به آنها معرفي كنيد تا خود به بسط دانش خود بپردازند .وقتي روشهاي تدريس تغيير مي يابد الزاماً  نوآوريهايي نيز بايد در نحوة اندازه گيري و سنجش پيشرفت تحصيلي فراگيران به وجود آيد . ولي روشهاي ارزشيابي پيشرفت تحصيلي همگام با تغيير برنامه هاي درسي و روشهاي تدريس پيش نرفته است .

معرفي ارزشيابي مستمر و انواع آن

اگر مي خواهيم نقش ارزشيابي مستمر را در يادگيري دانش آموزان بررسي نماييم بايد با مفهوم «ارزشيابي مستمر» آشنا شويم به همين منظور با تعريف ارزشيابي ،‌انواع ارزشيابي و ارزشيابي مستمر مطلب را آغاز مي نماييم.

ارزشيابي چيست؟

« ارزشيابي عبارت است از فرايندي منظم و منسجم براي مشخص نمودن ميزان پيشرفت دانش آموزان در مسير رسيدن به هدف هاي آموزشي و پرورشي.»

ارزشيابي از منظر و ديدگاه معلمان اهميت خاصي دارد . معلمان از طريق ارزشيابي مي توانند :

الف) از ميزان اثر بخشي و كارايي تدريس خود اطلاع حاصل نمايند.

ب) از ميزان تحقق اهداف آموزشي اطلاع حاصل نمايند.

ج)از ميزان آگاهي و آمادگي دانش آموزان براي شروع آموزش مطالب جديد اطمينان پيدا كنند.

د) با تفاوت هاي فردي دانش آموزان خود بيشتر آشنا شوند.

همچنين دانش آموزان از طريق ارزشيابي مي توانند :

1-      از نقاط ضعف و قوت خود آگاهي پيدا مي كنند.

2-      از تواناييها و استعداد هاي خود درك نسبتاً‌درستي به دست آورند.

3-      اطلاعات نسبتاً جامعي از ميزان دانش و مهارت هاي كسب شده خود به دست آورند.

برنامه ريزان وكارشناسان آموزشي نيز مي توانند:

1-      از ميزان كارايي برنامه هاي آموزشي آگاهي پيدا كنند.

2-      برنامه هاي لازم ،‌روشها، و تجهيزات آموزشي جهت تطابق با شرايط موجود را طراحي و تنظيم نمايند.

از حدود چهل سال پيش روشها و ابزار جديدي براي اندازه گيري و سنجش پيشرفت تحصيلي يادگيرندگان طرح ريزي و ابداع شد كه با يك فاصلة زماني نسبتا طولاني اين روشها و ابزار  كم كم در ايران نيز مطرح گرديد :

1-     تاكيد بر اندازه گيري مهارتهاي تفكر و مهارتهاي يادگيري فراگيران.

2-     به كارگيري روش ها و ابزارهاي اندازه گيري نوين .

3-     تاكيد بر ارزشيابي تدريجي (مستمر) به جاي ارزشيابي نهايي .

4-     توجه به ارزشيابي هاي گروهي .

5-     توجه به ارزشيابي فردي و گروهي .

6-     ارزشيابي در خارج از چهار ديواري مدرسه و كلاس درس .

7-     ارزشيابي پوشه اي .

8-     تاكيد بر تفكر واگرا ، همگام با تفكر واگرا .

در ارزشيابي سنتي تاكيد بر ميزان محفوظات و معلومات و توانايي پاسخ گويي به پرسشهاي كليشه اي و مانند كتاب بود . در حالي كه اكنون با ارائه ي روش تجربي انتظار مي رود، در ارزشيابي به توانايي مشاهدة دقيق ، ميزان و نحوة جمع آوري اطلاعات ، فرضيه سازي ، قدرت پيش بيني و ... دانش آموزان توجه شود وهمچنين انتظار مي رود علاوه بر روشهاي سنتي كه محدود به آزمونهاي مداد و كاغذ بود ، مهارتهاي عملكرد فراگيران از راههاي ديگر مانند انجام پروژه هاي تحقيقاتي ، مطالعات كتابخانه اي ، تهيه گزارش از بازديدهاي علمي، مقاله نويسي و نظاير آن مورد اندازه گيري و سنجش قرار گيرد .

از آنجا كه در گذشته بر ارزشيابي پاياني و نهايي تاكيد مي شد ، اينك توصيه       مي شود كه به ارزشيابي هاي تدريجي(مستمر) و مرحله اي توجه شود و دريك ارزشيابي تدريجي(مستمر) نيز به آنچه در آن روز حاصل مي شود استناد ننمايند . بلكه چند بار در طول دوره اين موضوع تكرار شود تا هم از خطاهاي موجود در ارزشيابي كاسته شود و هم فراگير فرصت داشته باشد از طريق اين ارزشيابي به كنترل يادگيري هاي خود پرداخته و مشكلات خود را بهبود بخشد.

به عنوان مثال در ارزشيابي تدريجي  استدلال استقرايي كتاب هندسه (1) سال دوم تجربي و رياضي معلم مي تواند بر اساس چك ليست انتظار كه شامل هدفهاي تدريس نيز مي تواند باشد،‌چند دانش آموز را درنظر بگيرد تا متوجه شود كه آيا به اهداف آن درس رسيده اند يا نه ؟ يا مهارت آن ها را در رسم عمود منصف يك پاره خط در نظر بگيرد كه آيا روش رسم را به ترتيب انجام مي دهديا خير؟در اينجا دقيقا آنچه را كه قرار است توسط معلم ارزشيابي شود مشخص گرديده است . معلم در اولين مشاهده متوجه مي شود كه دانش آموز به چند هدف نايل نشده است ، پس نمره اي كه حتي  مي تواند كيفي باشد براي او در نظر مي گيرد ، ولي اين نمره ثابت نخواهد بود . ممكن است دانش آموز با مشاهدة اعمال ديگران هنگام رسم عمود منصف يك پاره خط  ، يادگيري هاي خود را كنترل نموده و اشكالات يادگيري خود را بهبود بخشد . پس معلم در مشاهدة سوم يا چهارم خود متوجه مي شود كه دانش آموز به هدف رسيده و در اينجا نمرة قبلي داده شده نيز قابل تغيير خواهد بود .

حال كمي دقيق تر به معرفي انواع ارزشيابي هاي مرسوم در مدارس مي پردازيم .

از انواع ارزشيابي هايي كه در مدارس توسط معلمان در فرايند ياددهي ويادگيري اجرا مي گردد معمولاً‌ ارزشيابي هاي تشخيصي ،‌ تراكمي و تكويني مي باشند. كه درذيل به شرح هريك مي پردازيم:

ا)ارزشيابي تشخيصي

 دراين نوع ارزشيابي مراد شناسايي ميزان آمادگي دانش آموزان براي شروع آموزش يك مطلب يا موضوع جديد مي باشد. به عنوان مثال معلمي كه مي خواهد قضيه فيثاغورس را تدريس نمايد ابتدا بايد مطمئن شود كه فراگير مثلث قائم الزاويه را مي شناسد،وتر را در يك مثلث قائم الزاويه مي شناسدوهمچنين،  مربع يك عدد را  مي شناسد .براي اين منظور با اجراي يك كوئيز يا ارائه ي چند تمرين به دانش آموزان مي تواند نقطه ي شروع آموزش خود را تعيين نمايد.