گروه محصول:آموزش ابتدایی

اقــدام پ‍ژ‍وهی نقش رسانه ها در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف

قیمت: ۳۹۰۰۰ریال تعداد صفحات: 20

مقدمه
سطحی‌نگری و بسنده كردن به مطالب صرف علمی و خشك و سهم ناچیز هنر و ادبیات، باعث می‌شود كه القای معارف بدون جذابیت لازم صورت گیرد. از این رو، بخش عمده‌ای از برنامه‌های رسانه‌ها برای سطح تحصیل كرده جامعه قابل استفاده است؛ در حالی كه عمده كسانی كه حجاب را رعایت نمی‌كنند، حاضر به تحقیق و تعقل درباره این موضوع نیستند و بیشتر باید غیرمستقیم مورد خطاب قرار گیرند. و یا در برنامه‌ها، نوعی سطح‌نگری و ساده‌انگاری وجود دارد. اگر برنامه نسبتاً مدوّن و سیاست اصولی نیز در دستگاه‌ها و رسانه‌ها وجود داشته، تا كنون این‌ سیاست‌ها كمتر ضمانت اجرایی داشته‌اند؛ به خصوص محصولات رسانه ملی كه عملاًٌ جذاب‌ترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌است، عمدتاً بر اساس طرح‌ها و ایده‌های سلیقه‌ای و شخصی برنامه‌سازان تهیه شده‌اند.

در رسانه‌ ملى، حرف آخر را نویسندگان و سازندگان برنامه‌ها می‌زنند و تشكیلاتی هم برای هدایت و ارزیابی مسئولیت آنان وجود ندارد. شاید بتوان گفت سیاست‌های سیما در زمینه عفاف و حجاب مشخص است، ولی این سیاست‌ها به بخش تولید برنامه‌ها راه نیافته‌اند؛ در نتیجه انتقادها و پیشنهادها در این زمینه بی‌پاسخ مانده‌اند. از جمله آسیب ها:

تهران محور بودن رسانه‌ها در این زمینه و بسیاری از مقولات فرهنگى اجتماعى، از آسیب‌هاست. رسانه‌ها از جمله صدا و سیما، معمولاً تهران را محور برنامه‌سازی خود قرار می‌دهند. در بسیاری موارد این مسئله باعث می‌شود كه روند تغییر برخی از هنجارها به ناهنجارها و ارزش‌ها به ضد ارزش‌ها در كل كشور تسریع شود. در واقع تهران به دلیل شرایط خاص، بسیار سریع‌تر در معرض ناهنجاری‌ها از جمله «بدحجابی» قرار می‌گیرد و چون محور برنامه‌های رسانه‌ها تهران است، فضای حاكم بر شهر تهران به دیگر شهرها منتقل می‌شود.

جداسازی حجاب از عفاف و حیا، یكی از آسیب‌های دیگر است. وقتی صرفاً محور مباحث حجاب باشد و نه عفاف، آنچه از آموزش‌ها و برنامه‌های تبلیغی رسانه حاصل می‌شود، آن چیزی نیست كه قلب و ذهن را تحت تأثیر قرار دهد. «عفت» حالتی نفسانی و درونی است كه با فطرت انسانی سازگار است و یكی از نمادهای آن، حجاب است كه به عفاف و حیا صورت و شكل می‌دهد و حتی گاهی در عمل، عفت كه حالت نفسانی و درونی است، با حجاب به تعارض می‌رسند. به عنوان مثال، چادر یك نَه بزرگ به نامحرمان است. لذا عقلاً نمی‌توان پذیرفت كه خانمی چادر به سر كند، ولی در عین حال رفتارهای باز، مراودات مستمر و طولانی مدت و ارتباطات سهل الوصول با نامحرمان را داشته باشد. چگونه است كه مجریان یا بازیگرانی كه چادر دارند، در عین داشتن حجاب، روابط غیرمتعارف و غیر شرعی با نامحرمان را دارند؛ مانند گپ زدن با میهمانان مرد برنامه‌ها و همكاران تلویزیونى، هم‌صحبت‌شدن طولانی با مردان نامحرم در نقش‌های مقابل، یكی به دو كردن‌ها، شوخی‌ها و گفتن حرف‌های شبه عاشقانه و حتی عاشقانه و عاطفى؟ معلوم نیست خانمی كه در ارتباطات كلامى و غیركلامی خود، به حداقل هنجارها و عفاف قناعت می‌كند، چگونه در گزینش نحوه پوشش، حجاب حداكثری را برمی‌گزیند؟
بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان حوزه دین و اجتماع، یكی از ریشه‌های مهم مشكلات و نابسامانی‌های جوامع را، فقدان یا ضعف حیا و عفاف می‌دانند و در نگاه كلى، می‌توان اساسی‌ترین علل فساد و نابودی جوامع و انحراف از مسیر اصیل و ناب پیامبران الهی را، یكی فراموش كردن عبادت و عبودیت و دیگری پیروی از شهوات نام برد، كه هر دو با بی‌بند و باری جنسی و كنار گذاردن حیا و عفاف و نماد روشن آن؛ یعنی حجاب، ارتباط مستقیم دارد. قرآن كریم می‌فرماید:

(فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصّلاةَ وَ اتّبَعُوا الشّهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیّا)
«آنگاه پس از آنان جانشینانی به جای ماندند كه نماز را تباه ساختند و از هوس‌ها پیروی كردند و به زودی سزای گمراهی خود را خواهند دید». بدین سان، اقوامی كه از دین خدا و آموزه‌های وحیانی پیامبران خود اطاعت نكردند و به جای آن، پیروی از شهوات را كه در رأس همه آنها شهوات جنسی و فساد اخلاقی است، برگزیدند، همواره محكوم به هلاكت و نابودی بوده‌اند. در دوره اسلامی نیز به گواهی تاریخ، یكی از عوامل مؤثر در افول حكومت مسلمانان در اندلس، رواج می‌گسارى، زن‌بارگی و خریداری كنیزكان آوازه‌خوان و در یك كلام، رواج بی‌بندوباری جنسی و به فراموشی سپرده شدن ارزش‌های اسلامی همچون: حجاب، عفاف، حیا و ... از سوی فاتحان این سرزمین بود.

نقش رسانه ها در ترویج حجاب و عفاف در جامعه:

در میان ابزارهای فرهنگی رسانه های ارتباط جمعی به وی‍‍‍‍ژه رسانه های تصویری مانند تلویزیون به سبب تأثیر بیشتر تصاویر روی مخاطبان از اهمیت خاصی برخوردار هستند. مدیر مرکز اطلاعات اسلامی آمریکا پیرامون اهمیت و نقش رسانه ها اظهار داشت: این تصور که هر رسانه ای برای انتقال مضامین فرهنگی با فرهنگ خاص خود وارد عمل شود، یک اشتباه بزرگ است. (تروگوسون) اظهار داشت: امروز ما در شرایطی هستیم که باید افکار و اندیشه ها را فراتر از یک جعبه ی کوچک به نام تلویزیون تعریف کنیم و در این مسیر از افکار باز و منطبق با دین اسلام استفاده کنیم. وی افزود: تولید برنامه های رسانه ها باید با روشی منطبق با فرهنگ اهل بیت (ع) سنجیده شود و در جهت جذب مخاطبان به ویژه نسل جوان باشد. حسینی خلاقیت و نوآوری در ساخت برنامه ها را مهم ارزیابی و خاطرنشان کرد: رسانه های اسلامی برای کسب موفقیت باید به یک استاندارد جهانی برسند تا بتوانند یک الگوی عملی برای مردم باشند.

فهرست

مقدمه 4

نقش رسانه ها در ترویج حجاب و عفاف در جامعه: 7

توصیف وضعیت موجود 8

آسیب ها و مشکلات 8

جمع آوری داده‌ها و گردآوری اطلاعات (شواهد 1( 11

سیاست ها و راه کارها 12

بررسی عملکرد رسانه های داخلی ( تلوزیون) در مورد حجاب و عفاف 14

عملکردهای مثبت 15

گردآوری اطلاعات شواهد (2) 16

راه کارها 16

راهکارها و پیشنهادات 18