چکیده گزارش تخصصی:

آگاهی مسؤولان و برنامه‌ریزان هنر، مدیران مدرسه‌ها‌ و معلمان هنر، از مشکلات‌ اجـرایی‌ درس هنر، در هریک از پایه‌های دورهـء راهـنمایی تحصیلی، می‌تواند تغییر در نگرش‌ها و نهایتاً ارتقای کیفی آموزش هنر را به ارمغان آورد. هر چند که زمان انجام این پژوهش، سال تحصیلی‌ 93-94 است، اما با گذشت‌ این زمان طولانی، متأسفانه مشکلات همچنان بـاقی هستند از این رو من راه‌های را برای کاربردی کردن در هنر ارائه دادم تا بلکه بتوانم این مشکل را رفع کنم. هنر نقش مهمی در پرورش افراد مبتکر و خلاق دارد. از این‌رو، در آموزش و پرورش باید بیش‌تر به آمـوزش هـنر توجه کرد و ضمن‌ بررسی جنبه‌های متفاوت آن، در‌ جهت‌ اصلاح و بهبود برنامهء این‌ درس در مدرسه‌ها گام برداشت. در پژوهشی بیان شده است، هنوز درس هنر در مدرسه‌های ما مفهوم و معنای خاصی ندارد. یکی از مشکلات این درسـ‌، کـمبود‌ وسایل و ابزار است و در مورد کتاب‌ درس هنر نیز سخن بسیار است. براساس نتایج تحقیقات انجام شده، کمبود ساعات درس هنر در برنامه‌های درسی مدرسه‌ها و کمبود معلم متخصص در‌ رشتهء‌ هنر‌، مشکلاتی و کاربردی نکردن را به وجـود آورده‌ است‌ که‌ در عدم تحقق هدف‌های‌ این درس مؤثر بوده‌اند. بنابراین لازم است، از عواملی که مانع‌ پیشرفت و کاربردی نکردن درس هنر می‌شوند، آگاهی یافت‌ و سپس‌ برای‌ رفع آن‌ها کوشید. پژوهش حاضر به سوی شناسایی‌ ایـن‌ مـسائل گـام برمی‌دارد.

مقدمه گزارش تخصصی:

مهم‌ترین هدف آموزش و پرورش در تعلیم و تربیت دانش آموزان فراهم کردن شرایط و امکانات لازم برای بالا بردن سطح شناخت، تقویت، خلاقیت و قدرت بررسی نقد و تحلیل در آن‌ها است. یکی از راه‌های تحقق این امر آموزش صحیح هنر به دانش آموزان است. از جمله هنرهایی که می‌تواند دسترسی به اهداف مورد اشاره را تسریع کند، هنرهای تجسمی است به خصوص نقاشی و کاردستی. یقیناً هنرهای دیگر نیز هر کدام در بالا بردن بهره‌ی هوش، قدرت، ابتکار و تلطیف احساس سهمی دارند. ولی نقاشی و کاردستی جزء هنرهایی هستند که در حین تحصیل هر دانش آموز و در خلال آموزش هر درس بیش از هنرهای دیگر کارآیی دارند. هدف از آموزش هنر خصوصاً در مدارس هنرمند شدن دانش آموز نیست بلکه تنها برای تقویت شناخت دانش آموز از پیرامون خویش است. تا بحال هیچ کلاس و معلمی به خودی خود نتوانسته است یک هنرمند بسازد زیرا هنر امری ذاتی و فطری است کلاس آموزش هنر و دروس هنری فقط می‌تواند بخش صنعتی و نظری هنر را تأمین کند و در بالا بردن سطح آگاهی‌ها و اطلاعات عمومی هنری دانش آموزان مؤثر باشند. لذا آنچه که در مدارس به عنوان هنر به دانش آموزان آموزش می‌دهند باید ابزاری برای شناخت مفاهیمی که در دیگر دروس آوزش داده می‌شود باشد.

بدنه یا متن گزارش:

با توجه به اهداف بیان شده توانایی‌ها و امکانات بالقوه هنر در امر ایجاد شناخت و کشف حقیقت و نیز ایجاد آمادگی در یادگیری دروس دیگر شایسته است که معلمان ضمن باور داشتن این قوت و امکان خودشان را برای رسیدن به آن اهداف تجهیز کنند. داشتن مهارت و دانـش نظری لازم در امر هنر شنــاخت کودکان و نوجوانــان و باور کردن توانایی‌های بی شمار آنان شرایط یک معلم توانا را فراهم می‌کند. درک هنر و دانش آموز هدف مشخص برنامه ریزی صحیح و اعتقاد و عشق به کار یافتن راه‌ها و روش‌های جدید و آزمایش شده نگاه انتقادی به آنچه که در گذشته انجام گرفته و برخورد خلاقانه ـ ابتکاری و دلسوزانه در آموزش هنر.

عوامل مهم در افت تحصیلی دانش آموزان عبارت‌اند از:

۱) عوامل فردی:

بدون شک یکی از عوامل مهم در افت تحصیلی کمبود هوش و توانائی‌های ذهنی است، مطالعات نشان داده است که درصد بسیار اندکی (۱۰%) از موارد افت تحصیلی به علت ناتوانی ذهنی فرد است.

برای یادگیری و به خاطر سپردن هر مطلبی اولین شرط، توجه به آن مطلب است. بدیهی است که اگر دانش آموز از هوش بالایی برخوردار باشد، ولی به مطلب یا موضوعی توجه نکند، نمی‌تواند آن را فراگیرد. علت افت و شکست تحصیلی بعضی از دانش آموزان ناشی از عدم توجه به معلم و مواد تدریس شده و نیز عدم تمرکز حواس هنگام مطالعه و انجام تکالیف درسی است.

عامل فردی دیگر انگیزه است که موجب هدایت رفتار فرد به سوی نوعی هدف مطلوب می‌شود. انگیزه در واقع موتور حرکت هر فردی است. محققان یکی از دلایل افت تحصیلی را نداشتن انگیزه پیشرفت می‌دانند. برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان باید تلاش نمود تا فرد احساس نیاز کند. وقتی دانش آموزان در اثر شکست در درسی تازه نسبت به آن نگرشی منفی پیدا می‌کنند، باید به او کمک کرد تا در درس تازه موفقیت کسب کند. در نتیجه به تصویری مثبت تر به توانایی خود در مورد یادگیری مطلب درسی دست یابد، زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می‌شود و باید شرایطی را فراهم کرد که دانش آموز موفقیت خود را احساس می‌کند. افرادی که دارای انگیزه پیشرفت بالا هستند به تکالیفی روی می‌آورند که درجه دشواری آن در حد متوسط باشد و از تکالیف خیلی آسان یا خیلی دشوار پرهیز می‌کنند و برعکس افرادی با انگیزه پایین به سوی تکالیف نیمه دشوار روی می‌آورند که بتوانند از دشواری آن‌ها به عنوان بهانه ای برای عدم موفقیت استفاده کنند.

نارسایی‌های جسمی یکی دیگر از عوامل افت تحصیلی فردی است. دانش آموزانی که دارای بنیه ای ضعیف هستند و از سلامت عمومی کامل برخوردار نیستند، نمی‌توانند به اندازه کافی کوشش و فعالیت داشته باشند. این دسته به خاطر دارا بودن استعداد ابتلاء به انواع بیماری‌ها از پیشرفت درسی باز می‌مانند. وجود ضعف در بینایی، ناراحتی‌های مربوط به ضعف عصبی و مشکلات ارتباطی از جمله این موارد می‌باشد.