همراه با پرسشنامه

مقدمه

شاید برای بسیاری از شما پیش آمده باشد که در دوره‌ای از زمان تحصیل خود از میزان موفقیت تحصیلی‌تان اندکی کاسته شده باشد و به اصطلاح با افت تحصیلی مواجه شده باشید.

معمولاً اینگونه مسائل بیشتر هنگام شروع دوره‌ای‌جدید از آموزش، مثلاً پایان دبستان و شروع مرحله جدید به وجود می‌آیند.متأسفانه معمولا موضوع افت تحصیلی برای والدین، مربیان و معلمان مبهم و پیچیده بوده و کمتر کسی توانسته به ریشه چنین نتایج نامطلوبی که برای بعضی دانش‌آموزان به وجود می‌آید پی ببرد و پاسخگوی این سؤال باشد که چه عواملی باعث بروز این مشکل می‌شوند.

در واقع منظور از افت تحصیلی، کاهش عملکرد تحصیلی دانش‌آموز از سطحی رضایت‌بخش و خوب به سطحی نامطلوب است؛ یعنی مقایسه سطح عملکرد تحصیلی قبلی و فعلی دانش‌آموز بهترین شاخص افت تحصیلی است.البته برای پیدا کردن علل یک مشکل نمی‌توان به یک علت بسنده کرد، بنابر این برای یافتن علل افت تحصیلی باید مسائل گوناگونی را مانند هوش، انگیزه، هدف، روش مطالعه، اضطراب ‌امتحان، توجه و تمرکز و... مورد توجه قرار داد.

یکی از موضوعات مهم در روانشناسی تعلیم و تربیت، موضوع تفاوت‌های فردی است. افراد نه تنها از نظر ویژگی‌های جسمانی با یکدیگر فرق دارند بلکه از نظر هوش، انگیزه، اعتماد به نفس و شرایط خانوادگی و اجتماعی نیز با هم متفاوتند.
مهم‌ترین عوامل فردی که در پیشرفت تحصیلی نقش دارند، عبارتند از: داشتن هدف، انگیزه، اضطراب، روش مطالعه، جنسیت و شرایط عاطفی. مثلاً یکی از مهم‌ترین عواملی که بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد، داشتن هدف است. مسلماً اشخاصی که برای تحصیل خود اهدافی را در نظر می‌گیرند از افرادی که بی‌هدف تحصیل می‌کنند، موفق‌تر خواهند بود. هدف، جهت خاصی به موضوعات درسی می‌دهد و روش مطالعه و یادگیری را آسان‌تر می‌کند.

اعتماد به نفس نیز در چگونگی مطالعه افراد و بازدهی آن بسیار مؤثر است. دانش‌آموزی که اعتماد به‌نفس ندارد نمی‌تواند به خوبی چیزهایی را که می‌خواند به خاطر بسپارد و اگر هم بتواند، چون به خود اطمینان ندارد نتیجه خوبی از تلاش‌های خود نمی‌گیرد.

داشتن انگیزه هم در چگونگی مطالعه و موفقیت بسیار مؤثر است. معلمان معمولاً دانش‌آموزانی را که انگیزه بیشتری برای یادگیری دارند، دانش‌آموزان موفق‌تری می‌دادند زیرا علاقه و انگیزه عامل بسیار مهمی در به خاطر سپردن درس‌ها و یادگیری آنها هستند. بنابر این تلاش برای افزایش انگیزه تحصیلی دانش‌آموزان عامل بسیار مهمی در موفقیت آنها خواهد بود.

برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان می‌توان به این نکات توجه داشت:
- طرح مطالب درسی به صورت پرسش‌های جالب، به‌گونه‌ای که دانش‌آموز هر چه بیشتر علاقه‌مند شود تا مطالب را به‌خوبی گوش کند و به آنها توجه داشته باشد.
- باید تلاش کرد تا در دانش‌آموزان احساس علاقه و نیاز به یادگیری به وجود آید.
- آنچه از دانش‌آموزان به عنوان هدف آموزشی انتظار داریم، ابتدا کاملا به صورت مشخص و دقیق برای آنها بگوییم.
- هنگام تدریس از خود بچه‌ها استفاده کنیم و با شرکت دادن آنها در بحث‌های آموزشی حواسشان را کاملا متوجه بحث کنیم.
- از لحاظ ظاهری و روانی کلاس را به محیط قابل اعتماد و اطمینانی برای بچه‌ها تبدیل کنیم تا از هر لحاظ در آن احساس آرامش و امنیت داشته باشند.
- قدردانی از کار دانش‌آموز و تشویق او باعث می‌شود کوشش بیشتری کرده و کارش را با علاقه بیشتری دنبال کند.
- هیچ‌گاه دانش‌آموزان را با هم مقایسه نکنید؛ در عوض شما می‌توانید با ایجاد رقابت بین آنها کاری کنید که به خاطر پیشرفت بیشتر، تلاش بیشتری کنند.

از جمله مهمترین آفت های تحصیلی دانش آموزان افت تحصیلی می باشد. که می توان گفت : نزول سطح علمی و کم شدن نمرات نشانه ای از افت تحصیلی است. جهت برطرف کردن این اشکال لازم است که عوامل ایجاد کننده آن را بشناسیم. بنابراین شناخت عوامل موثر در افت تحصیلی بهترین راه برای پیشگیری از آن می باشد . در ادامه توضیح هر یک از عوامل آمده است :

1- عوامل فیزیکی یا جسمی مانند بیماری ، ضعف شنوایی و بینایی

2- عوامل ذهنی و روانی ، میزان هوش

3- نداشتن هدف

4- نداشتن انگیزه

5- نداشتن اعتماد به نفس

6- ضعف اراده

7- نداشتن برنامه ریزی درست

8- نداشتن روش مطالعه مناسب

9- مهارت مطالعه نادرست

- عوامل مربوط به خانواده :

1- اختلال خانوادگی ، طلاق ، وجود نامادری یا ناپدری

2- اختلاف فرزند با خانواده ، لجبازی با والدین و اعتراض به جو خانوادگی

3- وابسته کردن فرزندان به والدین جهت انجام تکالیف بخصوص در دوران ابتدایی

4- تحقیر ، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق

5- تغییرات منفی در خانواده مانند ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و اعتیاد

6- تغییرات سریع و غیر مترقبه ارتقایی سطح اقتصادی یا سیاسی

- عوامل مربوط به مدرسه :

1- شوخی های نابه جا و مزاحمت گروه همسالان

2- رفتار نامناسب عوامل اجرایی مدرسه مثل مدیر و معاون و نمره دادن دبیرو ...

- عوامل مربوط به اجتماع

1- دوست ناباب

2- استفاده نادرست و بی رویه از کلوپ های ورزشی ، بدن سازی و ...

3- استفاده نادرست از کافی نت و گیم نت

4- گذراندن وقت زیاد در خیابان و خارج ازمدرسه

جامعه و نمونه آماری

در این پروژه جامعه آماری ما همه دانش آموزان دبیرستان می باشند که از بین آنها 30 دانش آموز به صورت تصادفی انتحاب کرده ایم و این 30 دانش آموز نمونه آماری ما را تشکیل می دهند . که پرسشنامه را برای آنها داده ایم تا پر کنند .