مختصری از اقدام پژوهی :

اقدام پژوهی چگونه توانستم کلاس تاریخ شناسی را برای خود و دانش آموزانم لذت بخش و با نشاط سازم

چکیده:

درس تاريخ شناسي (مقطع پيش دانشگاهي) در طي سالهاي اخير شايد براي اولين بار با رويكرد روشمداري و پيوند دادن مباحث تاريخ با زندگي روزمره‌ي دانش‌آموزان، با طرح مباحث متفاوت و متنوع جهت بيان جايگاه و نقش زندگي تاريخي انسان‌ها در رويكرد پژوهش در تاريخ و ارتباط تاريخ با علوم ديگر تدوين و تأليف شده است. كه مي‌توان اين امر را نويد بخش تحولي در چگونگي تنظيم كتب درسي بحساب آورد.

اما عليرغم محسنات كتاب، به واسطة سابقه ذهني، كه آن هم برخواسته از يكسري عوامل گوناگون مي‌باشد، ما شاهد بي‌رمقي و علاقة كم دانش‌آموزان نسبت به اين درس هستيم. در صورتيكه اگر درس تاريخ به شيوه‌اي جذاب و اثرگذار ارائه ‌شود، علاوه بر اينكه حس مسئوليت‌پذيري دانش‌آموزان را بر مي‌انگيزاند، در شكل‌گيري هويت فرهنگي و اجتماعي نسل جوان و آينده‌ساز اين ديار نيز نقش بسزايي  خواهد داشت.

آنچه در پي مي‌آيد تنها شرح برخي از تجربه‌هايي است كه در حين تدريس جهت ايجاد علاقه و طراوت بيشتر در كلاس كسب شده است. البته اميدوارم كه اين تجربيات براي همكاراني كه در آغاز راهند مفيد فايده باشد.

مقدمه:

تاريخ هر ملتي، نمادي از هويت آنان است كه در شكل‌گيري شخصيت و هويت جوانانش، نقش اساسي خواهد داشت. تاريخ يكي از مهمترين و بهترين مآخذ تعليم و تربيت براي انسانهاست و همانطور كه گفته شده «هيچ قسمتي از فرهنگ يك جامعه به اندازه‌ي تاريخ در هويت بخشي موثر نيست».¹

اين مسئله تنها با آموزش درست تاريخ ميسر مي‌شود. و در اين راه بايد دانش‌آموزان را به گونه‌اي جذب درس تاريخ و فلسفه‌ي حاكم بر آن كرد كه بعد از پايان درس، آنان خود به دنبال چرايي مسائل بروند و به غور و تحقيق در امور بپردازند.

در ارائه‌ي درس تاريخ، چه به صورت سنتي و يا شكل نوين آن، بايد روحيه‌ي كنجكاوي، حقيقت‌جويي و دنبال كردن دلايل، علت‌ها و نتايج تاريخي و نقش آنها را در زندگي حال و آينده‌ي دانش‌آموزان ايجاد كنيم؛ و كاربرد تاريخ براي حال و آينده را واقعاً در روح و جان آنها و كسانيكه تاريخ را تنها حديث گذشتگان (مردگان) مي‌پندارند، به صورت علمي و كاربردي تقويت كنيم.

بقول دكتر زرين‌كوب «آنچه انسان امروز از تاريخ مي‌تواند آموخت شناخت خويش است شناخت معني حيات خويش در واقع...تاريخ تنها محدود به دنياي حاضر- زمان جاري- هم نيست؛ با دنياي گذشته و با آنچه در آينده خواهد بود نيز پيوند اتصال دارد. و ...»